Leishmania
Inhoud
Wat is Leishmania?
Leishmania is een groep eencellige parasieten die de ziekte leishmaniose veroorzaken. Deze ziekte treft voornamelijk honden en komt zelden voor bij katten. Ook mensen kunnen geïnfecteerd raken door deze parasieten.
Overdracht door de zandvlieg
De parasiet wordt overgedragen door de beet van een zandvlieg, die vooral in Zuid-Europa voorkomt. De zandvlieg is het meest actief tijdens de zomermaanden, met name bij zonsondergang en zonsopgang. Na de beet kan de Leishmania-parasiet zich enige tijd in het bloed bevinden voordat deze zich vermenigvuldigt in de lymfeknopen, lever, milt en beenmerg, wat uiteindelijk ziekteverschijnselen veroorzaakt. Het kan tot wel 6 tot 7 jaar duren voordat de symptomen zich manifesteren na de initiële infectie.
Symptomen van Leishmaniose
Eerste symptomen
De eerste tekenen van leishmaniose bij honden zijn vaak subtiel en kunnen gemakkelijk over het hoofd worden gezien. Vergrote lymfeknopen, gewichtsverlies en een verminderde eetlust zijn vroege signalen. Honden kunnen algeheel verzwakt zijn en een slechtere conditie vertonen.
Gevorderde symptomen
In een later stadium kunnen huidproblemen optreden, zoals kaalheid, schilfering, toename van eelt op de neus, wondjes rond de snuit en afwijkende nagelgroei. Andere mogelijke symptomen zijn bloedneuzen, oogontstekingen, braken, diarree, nierontstekingen met eiwitverlies via de urine en gewrichtsontstekingen. Ook kan de milt vergroot zijn.
Diagnose van Leishmaniose
Relevantie van reisgeschiedenis
Omdat honden alleen in het buitenland geïnfecteerd kunnen raken met Leishmania, is het cruciaal om te weten of de hond ooit in een risicoland is geweest. Zelfs als dit jaren geleden is, blijft deze informatie relevant, aangezien de symptomen pas jaren na de infectie kunnen optreden.
Onderzoeksmethoden
Wanneer een hond symptomen vertoont die passen bij leishmaniose en een relevante reisgeschiedenis heeft, voeren we verder onderzoek uit. Bloedonderzoek kan antilichamen tegen Leishmania aantonen, wat bevestigt dat het dier in aanraking is geweest met de parasiet. Ook kunnen biopten van lymfeknopen of beenmerg worden genomen om de parasiet zelf aan te tonen.
Behandeling van Leishmaniose
Medicamenteuze behandeling
De behandeling van leishmaniose hangt af van de ernst van de ziekte. Middelen zoals miltefosine, meglumine-antimoniaat of allopurinol worden vaak ingezet om de parasiet te bestrijden. Deze medicijnen moeten meestal enkele weken tot maanden worden gegeven en kunnen bijwerkingen hebben.
Symptomatische behandeling
Naast de antiparasitaire middelen kunnen ook andere medicijnen nodig zijn om de symptomen te bestrijden, zoals ontstekingsremmers of medicatie om eiwitverlies via de urine tegen te gaan. Hoewel een infectie met Leishmania niet volledig te genezen is, kan de hond vaak wel klachtenvrij worden gemaakt. Helaas blijft de kans op terugval aanwezig.
Preventie van Leishmaniose
Bescherming tegen de zandvlieg
De beste manier om een infectie met Leishmania te voorkomen, is door uw hond te beschermen tegen de zandvlieg tijdens een verblijf in het buitenland. Er zijn speciale druppels en halsbanden beschikbaar voor dit doel. De halsband moet bij voorkeur 1-2 weken voor vertrek worden aangebracht, terwijl de druppels 2 dagen voor de reis moeten worden toegediend.
Aanvullende maatregelen
Houd uw hond binnen tijdens zonsondergang en zonsopkomst, vooral in de warme zomermaanden. Verminder het aantal nestplaatsen voor zandvliegen door houtstapels en stenen rondom het vakantieverblijf op te ruimen. Ook het gebruik van insectenspray binnenshuis kan helpen om de kans op een beet te verminderen.
Vaccinatie
Er zijn vaccins tegen Leishmania ontwikkeld, maar deze zijn momenteel nog niet voldoende effectief gebleken. In Nederland zijn deze vaccins op dit moment niet beschikbaar. Mogelijk zal vaccinatie in de toekomst een optie zijn, maar voor nu is bescherming tegen de zandvlieg de beste preventie.
Conclusie
Leishmaniose is een ernstige ziekte die voornamelijk honden treft en wordt veroorzaakt door de Leishmania-parasiet, overgedragen door zandvliegen. Vroege symptomen zijn onder andere vergrote lymfeknopen, gewichtsverlies en een slechte eetlust, terwijl latere symptomen huidproblemen, bloedneuzen en nierontstekingen kunnen omvatten. De diagnose wordt gesteld op basis van de reisgeschiedenis van de hond en bloedonderzoek. Behandeling bestaat uit antiparasitaire middelen en symptomatische therapie. Preventie is vooral gericht op het beschermen van de hond tegen zandvliegbeet.